БИШКЕК, 13-янв. — Sputnik. Ошентип көп кабаттуу үйлөрдөгү батирлерди саатына же суткалап ижарага бергендерге жазаны күчөткөн мыйзам күчүнө кирди. Ага ылайык, мыйзам бузган жөнөкөй жарандарга 7 000 сом, кызмат адамдарына 9 000, ал эми юридикалык жактарга 70 миң сом айып салынат. Аталган мыйзам долбоорун КСДП фракциясынын депутаты Кожобек Рыспаев демилгелеп чыгып, Жогорку Кеңеш тарабынан колдоо тапкан.
Президент Алмазбек Атамбаев 2016-жылдын 30-декабрь күнү кол койгон "КР Административдик жоопкерчилик жөнүндө кодексине өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу" мыйзам 10 күндөн кийин, тагыраагы 2017-жылдын 10-январынан тарта иштеп баштады.
Эмесе ушул мыйзамдын юридикалык тарабын талдап көрөлү.
Жогорудагы мыйзамдардын ичинен көп кабаттуу үйлөр тууралуу "Турак жай" кодексинде кененирээк жазылган. Андагы түшүнүк боюнча көп кабаттуу үйдөгү батир — бул бир же бир нече бөлмөлөрдөн, ошондой эле жарандардын жашап туруусу менен байланышкан, алардын муктаждыктарын канааттандырууга арналып, кошумча жайлардан (ашкана, даараткана, жуунуучу бөлмө жана башка жайлар) турган көп батирлүү үйдөгү турак жай болуп эсептелет.
Дал ушул түшүнүккө дал келген турак жай учурдагы кызуу талкууга жем таштаган мыйзамдын субъектиси боло алат. Демек, жер үйлөргө, мейманканаларга, хостелдерге бул мыйзамдын алы жетпейт. Алар адаттагыдай эле ишин уланта берет.
Ошентип, аталган мыйзам долбоору болгону жөнөкөй жарандарга жазаны көбөйтүп, "мейманкана катары берүү деген сөз бир сутка жана саатына мейманкана катары берүү" деген сөз менен алмашууда. Жакшылап сөздүн маңызын байкап көрсөк, тамгалар алмашканы менен тамыры ошол бойдон калууда.
Эл өкүлү Кожобек Рыспаевдин Бишкек шаардык мэриясына таянуу менен берген маалыматына караганда, атайын жумушчу топ болгону сегиз гана мыйзам бузулган учурду аныктап, 15 миң сом айып салган. Мунун менен депутат мыйзам иштебей жаткандыгын баса белгиледи.
Ооба, жогоруда жазгандай жөнөкөй жарандарга жаза көбөйтүлдү. А бирок кызматтагы адамдар менен юридикалык жактарга жаза азайтылды. Орун алмашуудан сумма өзгөрөбү? Демек, "идеалдуу" иштеп жаткан мыйзамды кайталап жазып коюунун канчалык зарылчылыгы бар эле?
Мыйзамдагы кагылышуу…
Мыйзамда көрсөтүлгөн учурда гана соттун чечимисиз үйдү тинтүүгө болот. Жаңы кабыл алынган мыйзамда батирин саатына жана суткасына мейманканага бергендерди соттун чечимисиз тинтүү деген талап жок. Демек, күнөө койгон милиция жөн гана үйгө кирип бара албайт.
Мыйзамда тыюу салынбаса, демек уруксат берилет
- Турак жай кодексинин 19-беренесине ылайык, көп батирлүү үйдө анын ээси, үй-бүлө мүчөлөрү жана "бирге жашагандар" күн кечирүүгө укуктуу. Ооба, "бирге жашагандар" деген түшүнүк бар. Демек, бирге жашагандар бир саатка, бир суткага келгенге толук кандуу укуктуу.
- Ушул эле беренеге ылайык, үй ээсинин туугандары чогуу күн кечирүүгө, алысыраак жашаса каалаган убакытка конок катары келүүгө укуктуу.
- 26-беренеге ылайык, менчик ээси батирин кыргыз жарандарына, чет элдиктерге, жарандыгы жок адамдарга ижарага берүүгө укуктуу. Батирин бир саатка, бир суткага, болбосо бир айга ижарага берүү анын өз эрки.
Соңку сөз ордуна
Мыйзам кабыл алынганына үч күн болгону менен көп кабаттуу батирлерди суткасына мейманкана катары бергендер мурунку калыбынан жазбай иштөөдө. Буга далил катары алардын интернетте жайнаган жарнамаларын айтууга болот. Алардын бири менен байланышканыбызда 100 пайыздык кепилдик берип, "милиция" тарабынан эч кандай көйгөй болбой тургандыгын билдирди.
