Анара Шаимкулованын айылга каты. Энемди көргөн өлбөсүн, атамдын дени сак болсун

Айда аман, жылда эсен жүрөсүңөрбү, айылдаштарым?
Барганымда сагынып жазар жарпым,
Баага сыйбас жүрөктө сенин баркың.
Төрөлгөндөн төрүңдө эркелегем,
Төркүнүмсүң, үйүмсүң Карамартым.

Карамартым. Жалал-Абаддын Сузак районундагы тунук булактары коңгуроодой шылдыраган, тоолуу, алмалуу, жаңгактуу айыл. Киндик каным таамп, балалыгымдын издери калган жер, жан дүйнөмдүн түнөгү. Бул катты дал өзүңө жолдоп жатып, алгач айылдагы ага-тууган, эли-журтумдун амандыгын сурап, амандашайын. Айда аман, жылда эсен жүрөсүңөрбү? Сууктун мизи кайтып, күндүн көзү көрүнүп калды, адаттагыңдай кулпура баштагандырсың, айылым? Айланаң аппак карга жамынган кышың, көрктөнүп жылуулук, сулуулук тартуулаган жазың, берекелүү күзүң, жайлоосу жыпар жыттанган жайың дайым эсте.

Эсимде, мектебим үйүбүздөн алда канча алысыраак болгондуктан, сабакка баратканда, сабактан келатканда жолдо ката кыялга батаар элем. Күзүндө ар кимдин кашасындагы алмадан жеп олтуруп үйгө жеткен, кышында сумкесин көтөргөн кызыл пальточон кыздын карааны азыр көз алдыма тартылууда. Азыр айыл чоңоюп, мектеп салынып, өзгөргөндүр.

Жашыл кырды жаңыртып ырдаганым,
Жашыл үмүт, тилекти жыйнагамын.
Жалгыз сага төгүлүп айтаар элем,
Жалындаган бир күчтүн кыйнаганын.

Жайлоодон айылга бээнин сүтүн ташыган чоң атам менен чоң энем

Ыраматылык чоң атам менен чоң энемди эстебей коё албайм. Анткени, алардын мага болгон камкордугу өтө зор болгон. Мен өтө алсыз болуп төрөлүп, ооруканага көп жатканымды, чоң апам жайлоодон бээнин сүтүн саап, куюп берсе, аны чоң атам жылуу кезинде ичсин, муздап калбасын деп, колтугуна кысып алып үйгө алып келчү экен. Ошондогу бээнин сүтү мага күч-кубат берип, жакшы болуп кеткенимди кийин угуп, алардын атын чыгарсам деген аруу тилек дайым оюмда жашайт. И баса, баарынан дагы "Ыйлаактыгы башкача болчу, көрсө ошондо эле ырчы болмок тура, бул кыз" деген жакын туугандар менен кошуналар, силерге да сагынычтуу салам айтам. Айылдан ары тоону ашкандагы Ак-Суу жайлоосунда илгеркидей, колхоз, совхоз, кымыз планды толтурмай деген турмуштун ордуна чөнтөк телефондор менен сүйлөшүп, спутник антеннанын каналдарын көргөн заманбап малчылар жайлап калышса экен. Бирок мени ошол эски күндөр сагындырат. Ак-Суунун жашыл жаратылышын сүрөттөп айтсам, сөз жетпес. Эгерде сүрөтчү тартса өзгөчө пейзаж жаралмак. Тоо башындагы мөңгүлөрдөн агып түшкөн шаркыратма бар эле, анын шары азыр да жаңырып турса керек. Ойлоп көрсөм, жайлоого бара элегиме көп болуптур. Карагат, бүлдүркөн терип жеген күндөрдү сагынып жүрөм. Анан дагы айыл четиндеги булакка көп барар элем. Азыр деле сен ошондой мөлтүрөгөн тунук бойдон агып жаткандырсың, бирок мен андагыдай Анара эмесмин. Өзгөрдүм, өстүм, жолдош күтүп, эне болуп, элиме кызмат кылууга бел байладым.

Шыбырачу шамалың: чурка, талпын,
Шыгың менен кубансын айыл-калкың.
Шыдыр басып кетүүгө улуу жолго,
Шыктандырдың айылым – Карамартым.

Апамды көргөн өлбөсүн…

Айылым, сени эстеп, удаа бир туугандарымды, чоңойгон үйдү, атынын канжыгасына чанач толо кымызын байланган атамды, үй жумуштары менен күйпөлөктөп жүргөн апамдын караанын элестетип жатам. Жашоомдогу кайра кайталанбаган бактылуу күндөрүм өз кучагыңда калды, анткени ал кезде ыраматылык апамдын көзү тирүү эле. Бүгүн мага бир гана апам жетишпей тургандай. "Атаңды көргөн өлбөсүн" деген сыңары, апамдын талантына коңшу-колоң, тууган-туушкан өзүңөр күбөсүңөр. Айылдагы тойлорду, ыр кеселерди дайым шаңга бөлөп, ырын ырдап жүргөнү эсиңерде чыгар. Жан дүйнөсү чыгармачылыкты кааласа дагы, апам айыл тиричилигин жөндөөнү, жети баласынын жанында болуп, татыктуу тарбия берүүнү туура көргөн. Бирок үйдөн дайым кыңылдап ырдап жүрөр эле. Бир кездеги апам жетпеген нерсеге бүгүн мен жетип турган чагым десем туура болот. Шооладай назик, бирок көкүрөктү тээп, жан дүйнөмдү жарып чыккан талант деген табият тартуусун таптап келе жатам. Кээде апам жөнүндө ойлонуп, жан дүйнөмдө жарык жылдыз сыңары жашаган анын жаркын элеси менен сырдашам. Балким, апамдын сөөгү жаткан үчүн дагы менде айылыма, туулган жериме болгон сезим башкачадыр. Ал эми ата, сиздин бар экениңизге каниет кылам. Алтымыш беш жаштын суусун ичип, төрүбүздүн көркү болуп олтурганыңыз биз үчүн чоң дөөлөт. Ден соолугуңузду тилейм, оорубаңыз.

Эс киргенден эселеп үмүт жаркын,
Элдин кызы болсом деп кыял, бактым.
Элдүү жолго ээрчитип жетелеген,
Энем жыттуу уямсың – Карамартым.

Саламым менен, кызыңар Анара Шаимкулова.