Калаанын аксакалдары тээ согуш жылдарында жыгачтан тургузулган циркти унутуша элек. Киров көчөсүндө (азыркы Абдумомунов) жайгашкан ал жай бардык жагынан жакшы эле болчу, тек гана кемчилиги – цирктин төбөсүн көтөрүп турган жыгач устундарынын аркасында калган орундарга билет тийген көрүүчүлөргө аренадагы оюндан жок дегенде бир нерсе көрүп калуу үчүн улам ордунан козголууга туура келчү.
60-жылдары ал жайды бузуп, ордуна Кыргыз Компартиясынын шаардык комитетинин бөлүгү болуп калган Саясий агартуу үйүн тургузушкан. Шаардык комитеттин имаратында азыр Тышкы иштер министрлтги турат, ал эми Саясий агартуу үйү “Сейтек” Республикалык балдар жана өспүрүмдөр борборуна айланган.
Бирок борбор калаа цирксиз калган жок. Капиталдык курулуштун ордуна көп жылдар бою оюндар коюлуп келген шапито чатыры пайдаланылган.
Он жылча убакыттан кийин шаарда жаңы цирк пайда болгон. Оюндар көрсөтүлө турган жайга ылайыкталган ири имараттардын биринин курулушу1976-жылы аяктаган. Анын долбоорун оюн имараттарын жана спорттук курулуштарды долбоорлоо боюнча москвалык Борбордук илим изилдөө институтунун кызматкерлери иштеп чыгып, ал эми аны байланыштырууда "Фрунзешаардыкдолбоор" жергиликтүү институтунун кызматкерлери архитектор Алексей Нежуриндин жетекчилиги менен ишке ашырышкан. Бул иштин натыйжасында жаңы курулуш калаадагы имараттарга жакшы эле шайкеш келип калган.
Объект өзгөчөлөнгөн калыбы — 70 метрден ашык диаметрлүү жана бийиктиги 20 метр болгон ири диск менен көңүл бурдуруп турат. Баш калаага учуучу тарелка келип конгондой элестетет. Долбоор конструкциясы менен да абдан айырмаланат. Көрүүчүлөр залы темир бетондуу “бүктөмдөрдөн” чогулгандай, алар да бүтүндөй имаратка бөтөнчө көрк берип турат.
Карматылган тирөөчтөрсүз эле керилген төбөсү (эски цирктин ыңгайсыз орундуктарын унута элек көрүүчүлөрдүн көзүнө алгач ушул нерсе урунган) уникалдуу 140 бөлүктөн куралган. Аларды даярдоо үчүн темир бетон конструкциялар заводунда атайын калып иштелип чыккан. Бир секция олуттуу көлөмүн баары жакындан баалай билүүсү үчүн ВДНХдагы “Курулуш” павильонунда куралган. Көмкөрүлгөн чыныга окшош “дисктин” үстүңкү бөлүгү 2000 кишиге эсептелген көрүүчүлөр залынын төбөсүн, ал эми алдыңкы жагы цирк аренасын курчап турган кенен амфитеатрды түзөт. Көрүүчүлөр үчүн ылайыкталган бөлүктүн ири көлөмү өтө жанашып ыкташа курулган өндүрүштүк багыттагы катмарланган эки кабат корпуска айкалышып турат.
Цирктин бет маңдайынын, кире беришинин көркөм жасалгаланышы, айланасындагы жакшыртылган аймагы да кызыктуу көрүнөт. Батыш тарабында мозаикага окшогон, цирк оюнун элестеткен ачык түстөгү көлөмдүү композиция орун алган. Имараттын ички жана сырткы жасалгаланышына табигый материалдар: мрамор, гранит, сары таш пайдаланылган.
Курулуш үзгүлтүк менен жүргөн. Бүтө жаздап калганда, 1976-жылдын жайында курулуш аянтчасына студенттер топ-топ болуп таштанды чыгаруу үчүн жөнөтүлгөн. Алар сахнанын алдындагы кандайдыр бир бөлмөлөрдү көрүп таңданышкан. Аларга курулуштагылар сыр ачып, бул жайлар иллюзионисттердин бөлмөсү экенин — фокусниктер жана алардын жардамчылары сыйкырдуу түрдө аренадан жок болуп турууга тийиш экенин түшүндүрүшкөн.
Жайкы күндөрдүн биринде каргашалуу бир окуя болот. Объектиге республика өкмөтүнүн төрагасынын орун басары жетектеген комиссия текшерүүгө келет. Ошол убакта комиссиянын мүчөлөрү кире бериштин алдында курулуштун жетекчилери менен сүйлөшүп турганда, алардын көзүнчө экинчи кабаттан – темир бетон “бүктөм” кармап турган эң кеңири шакекчеден бир жумушчу кулайт, анын өзү жыгылып же секирип кеткени белгисиз. Аны сактай албай калышат. Мындан кийин техникалык көзөмөл башкармалыгынын кызматкерлери техникалык коопсуздук журналын бир нече күн карап, бардык жумушчулардын эреже менен тааныштыгын текшеришкен.
Көп өтпөй ал кайгылуу окуя унуткарылат, жыл соңунда объект ишке берилет. Ошондо курулушчуларга жергиликтүү цирк кызматкерлери оюн коюп беришкен. Ал эми жалпы көрүүчүлөргө арналган алгачкы оюн 1978-жылы тартууланган.
Цирктин мыкты курулганын долбоордун авторлору жана курулушчуларынын СССР министрлер кеңешинин сыйлыгына татышы айгинелейт.
Цирк туурасында кеп козгоп жатып, качандыр бир кез имараттын батыш тарабында чоң зоологиялык дүкөн болгонун кантип кошпой кетели. Балдар менен ата-энелер оюндан чыгып, ага сөзсүз баш багышчу. Анда аренада көргөн ири айбанаттар болбосо деле балык, тоту куш, доңуз, дельфин жана хомяктарды соңуркай сатып алышчу. Дүкөндүн ордунда азыр кафе иштейт.
Батыш тарабындагы чоң аянттагы кооз цирк комплексинин композициясын жыйынтыктап тургандай болсун деп республикадагы алгачкы музыкалык фонтанды куруу пландалган. Атургай, баштап да коюшкан, бирок аягына чыга алышкан эмес. Чала курулган ал ишке 35 жылдан ашып барат.
