Sputnik Кыргызстан агенттигинин кабарчысы көп балалуу бүлөнүн кожоюну, 20дан ашык баланын атасы Иса Өмүракунов менен маек курду.
Баса, кароосуз калган бөбөктөргө жардам берүү үчүн кайрымдуулук фондун түзгөн үй-бүлө Сокулук районунун Маловодное айылында турушат.
— Сиздердин фонд балдар үйүнөн эмнеси менен айырмаланат жана иштеп баштаганына канча убакыт болду?
— Убакыт — учкан куш тура. Биздин "Эне-бала мээрими" фондунун ачылганына билинбей 10 жылга чукулдап калыптыр. Учурда 25ке чукул бала тарбияланат. Кышында жардам сурап келгендер көп болгондуктан, 40тай чүрпө бактык окшойт. Социалдык үй-бүлөбүз балдар үйүнөн атмосферасы менен айырмаланат. Бизде баары кадимки үйдөгүдөй. Жубайым экөөбүздү баккан балдарыбыз "ата, апа" дешет. Бала атасына кандай эркелесе, 25 балам мага да мойнума асылып ошондой эркелешет, каалаганын сурап, оюн эркин айта алат.
Баланын энеси жок мусаапыр болуп отурганын же бирөөнүн колунда калып кордук көргөнүн элестетүү кыйын эмеспи. 10 жылдын ичинде канчалаган тагдыры талкаланган кыз-келиндерди, кор болгон наристелерди көрдүк. Ошол себептен фонд алдына — эне менен баланы бири-биринен ажыратпоо деген максат койгон.
— Ошондо азыр сиз багып жаткан балдардын энелери барбы?
— Ооба, көбүнүн энелери бар. Бирок айрымдары турмуш-шартынан кыйналганда таштап кетип жатышпайбы. Биз ошондой болбосун деп энелерге бир аз да болсо жардам кылып, иштеп, баласын бакканга каражат таап алсын деп бул фондду ачканбыз.
Ата-энеси менен чогуу өскөн балдар көп нерсеге маани бербейт. Ал эми жаштайынан турмуштун ачуу-таттуусун көрүп калган бала башкача өсөт экен. Аларга колубуздан келишинче мээрим төгүп, тарбия бергенге аракет кылып жатабыз.
— Негизи ар бир нерсенин өзүнүн тарыхы болот эмеспи. Сиздердин деле мындай көп балалуу үй-бүлөңүздөрдүн түптөлүп калуусуна бир нерсе себеп болсо керек?
— Көп адам "аялың же сен жетим чоңойдуңар беле?" деп сурай берет. Экөөбүз тең толук кандуу үй-бүлөдө өскөнбүз. Бул иш ойдо жок жерден, бир үй-бүлөнүн тагдыры аркылуу башталып калган.
— Жардам сурап келген аялдардын баарынын эле балдарын ала бербейсиңер да. Фонддун шарт-талабы тууралуу азын-оолак кеп кылып кетсеңиз.
— Азыркы тапта бизде 25тей бала бар. Алардын көбүнүн апалары сыртта мигрант болуп иштеп жүрүшөт. "Иштейт элем, бирок балдарымды караганга ылайыктуу тууган же таанышым жок болуп жатат" деп айласы куруган энелердин балдарын алабыз. Эгер алар иштебей, жөн эле жүрө берсе баласын кайра берип салабыз. Негизи абалына, шартына карайбыз.
Үйдө азыр жаңы төрөп, ымыркайлары менен жашап жаткан кыз-келиндер да бар. Алардын арасында кокустан боюнда болуп калып, ата-энеси же жигити кабыл албай койгон студенттер, баласы менен жашай турган жайы жок келиндер бар.
Булардын баарын атайын психологдор менен баарлаштырып, балдарга жасаган мамилесин карап, текшерип анан алабыз. Мындан сырткары, ар бирин "издөөдө жокпу" деп ИИМден каратабыз. Ымыркайы менен жашап жаткандар жөн эле жата беришпейт. Үйдөгү балдардын баарына эртең менен, түшкү, кечки тамактарын жасап, кийимдерин жууп-тазалап, үтүктөп, сабактарын даярдоого жардам беришет.
— 25 баланы тарбиялоо оңой болбосо керек?
— Албетте оңой эмес, ошентсе да алардын тилин тапса болот. Башкысы баланын ишеничине кирип алсаң болду. Мектеп курагындагылар Сокулуктун Маловодное айылындагы мектепке барышат. Биздин үйдө ар биринин туулган күнүн өзгөчө өткөрүү салт болуп калган. Ал майрамга баарылап даярданабыз. Тортту сатып албай үйдөн жасап, туулган күн ээси өзү каалагандай кооздойт. Мындан сырткары, өзүмдүн улуу балам спортчу болгондуктан, чоңураак балдарды машыктырат. Кыздар кол өнөрчүлүктү үйрөнүшөт. Жайында баарыбыз Ат-Башынын жайлоосуна барып эс алып келели деп жатабыз.
— Азыркы заманда бир баланы багуу оңой эмес. Бул балдардын баарын кантип кийинтип-ичинтесиз? Каражатты кайдан табасыз?
— Ар бир баланын ырыскысы болот экен. Кудайга шүгүр, уучубуз кур эмес. Кыргызстанда кайрымдуу адамдар өтө көп. Кээ бир адамдар бул фондду "акча жасаш үчүн ачты" деп айтып чыгышты. Бирок ар ким өз деңгээлине жараша ой жүгүртөт тура. Балдардын сыртта иштеп жүргөн энелери кийим-кечесин алып берип турат, айрым аткаминер, колунда бар ишкерлер керектүү эмерек же башка нерсесин алып берип жатышат. Мындан тышкары, бир нерсеге тыгынчык болсун деп тигүү цехин ачканбыз. Ал жакта балдарын үйдөн караган кыз-келиндер иштеп, түшкөн каражат тамак-аш, керектүү нерселерге жумшалат.
— Жогоруда кокустан кош бойлуу болуп ата-энеси же жигити кабыл албай койгон кыздар келет деп калдыңыз. Аларды кийин издеп келгендер болобу?
— Кабыл алышабы?
— Көбү кабыл алат.
— Өзүңүздүн үй-бүлөңүз тууралуу да айта кетесизби? Канча балаңыз бар?
— Беш балам бар. Улуулары мектепти аяктап жогорку окуу жайларда билим алышат. Эң кенжеси 2 жашта. Чоң кыздарым келип балдарды жуунтушуп, сабактарына жардам берип турушат. Алар да биздин чоң үй-бүлөнү, бир туугандарын аябай жакшы көрүшөт. Эки жаштагы наристебиз керээли-кечке ушул жакта.
Өзүм болсо мурда соцкызматкер болчумун. Жубайым акушер эле, кийин психология адистигине ээ болду. Эң негизгиси, 25 баланын энеси.
