Байдылда Сарногоев атындагы эл аралык адабий сыйлыктын лауреаты поэзияга кадамы мектепте окуп жүргөндө кыздарга арнап жазган ырларынан башталганын эскерет. Өзүнүн чыгармачылык жолунда башкалардан айырмаланган кошок, дастан, поэма, лирикалык жана публицистикалык ырларын жараткан. Анын бир топ ыры обонго салынып, эл арасында ырдалууда. Учурда кара сөз менен жазылган көлөмдүү "Агындылар" чыгармасы окурмандардын колунан түшпөй окулуп жатат.
Шайлообек Дүйшеевдин нускалуу кептери:
Кайдыгерлик дегендин
Капканынан чыкпай жүрүп,
Жаманын да,
Жакшысын да,
Гүлүн дагы,
Күлүн дагы,
Бир жерге камап бүттүк.
Жалгыздык башка түшсө
Ашар кылып,
Атаны – үй,
Баланы – базар кылып,
Биз тиккен дарак кана?
Сыйлаган кичүүлөрүн,
Улуусун урматтаган адат кана?
Жерди ойлобой
Итибиз үрүп турса,
Ишибиз жүрүп турат деп ойлодук,
Элди ойлобой,
Эбин таап ичип-жемей адат болду,
Эс тарткан уланыңдын
Эшикке чыгар замат
Эс-дарты арак болду. ("Кайдыгерлик")
***
Кайдыгерлик деген
неме,
Кайран элди
карактап соебу дейм,
Каны-жанын какшытып
соробу дейм,
Калкан болор бүркүтсүз калктын
көзүн
Карга-кузгун кашайтып
Оебу дейм. ("Кайдыгерлик-2")
***
Көңүл канап, өң-алеттен азабыз,
Күндө бөлөк жолго түшүп басабыз.
Күндө бөлөк ыйман күтүп дүйнөдөн
Биз акырын өлүп бара жатабыз.
Бектер-хандар гүлдөп шапар тебишет,
Бейитиңдин так үстүндө жеп-ичет.
Акыйкаттык өлгөн жерде дайыма
Арзыматтар ырдаганга келишет.
Койбуз, уйбуз, балким кыйган терекпиз,
Биз байларга шайланарда керекпиз.
"Эл" деген — биз, макулук да, маймыл да,
Эч ким дагы, эч нерсе да эмеспиз.
Ата Журтта ач-жылаңач, араң жан,
Аялга окшоп зордукталган, таланган.
Өрттү көздөй жылып келе жатабыз,
Өзүбүздүн сөөгүбүздөн каланган.
***
Карында жатканда эле талак туубай,
Калкына канат тууган,
Каныкей, Курманжандай санат тууган,
Кайда энелер?!
Абыке-Көбөш туубай,
Асили бөлөк туубай,
Манас тууган
Кайда энелер?!
Суур эмес султан тууган,
Качыр эмес,
Калкына тулпар тууган,
Карга туубай,
Кадимки шумкар тууган
Кайда энелер?!
***
Өмүр – кыска, жыл – тешик,
Өталбайсың "жылт" этип,
Курсак тойгон дүйнөдөн
Кулайт күндөр "былч" этип…
