Өткөн жумада Маданият, маалымат жана туризм министрлигинин колдоосу менен "Кыргызстан сулуусу — 2019" сынагы өткөрүлдү. Анда 21 жаштагы Айжан Чаначева жеңүүчү аталган. Эми ал Кыргызстандын атынан "Дүйнө сулуусу" сынагына катышат. Sputnik агенттиги өлкө сулуусун кепке тартты.
— 17 сулуунун ичинен озуп чыгуу оңойго турбаса керек...
— Эмнегедир жеңериме ишенгем.
— Кантип? Калыстар тобу менен сүйлөшүп алган жок белеңиз? Орундар сатылып кетет экен деп угуп калабыз...
— Калыстар тобу менен сүйлөшмөк тургай сынакка катышып жатканымды ата-энем да билген эмес. Беш жылдан бери модель чөйрөсүндө иштеп келем. Атам башынан эле бул чөйрөнү "жыйынтыгы жок, жөн эле убакытты алат, андан көрө экономикалык билимиңди тереңдет" деп жактырчу эмес. "Катышам" деп айткан күнү деле, балким, колдомок эместир. Ошондуктан аларга айтпай катышып, жеңип туруп ата-энеме сюрприз кылайын дегем. Ойлогонумдай эле болду. Эгер бир нерсени ойлосом, ага болгон аракетимди кылып жетем.
— Кубаныштыбы же "эмнеге катыштың" деп жиндеништиби?
— Гран-при алганымды атам тааныштарынан угуптур. "Чаначева" деген сейрек фамилия эмеспи. Достору интернеттен окуп калып, атама "сенин кызың эмеспи" деп сурашыптыр. Атам өзү сүрдүү, оор басырыктуу адам. Укканда жөн гана "куттуктайм" деп койду. Апам кубанды.
— Үй-бүлөңүз тууралуу айтып калдыңыз, ата-энеңиз кайсы чөйрөдө иштешет?
— Атам чакан ишкерлик менен алектенет. Апам болсо туризм тармагында, конок үй иштетет. Төрт бир туугандын улуусумун. Менден кийинки сиңдим Тайванда окуйт. Андан кичүүлөрү бакчага барышат.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
— Өзүңүз экономика жаатын өздөштүрүп жатасызбы?
Ресторан ачам деген киши биринчи официант болуп иштеп көрүшү керек. Ошол сыяктуу мен да мейманканада администратор болуп иштеп көрдүм. Аны анализдеп, эки жагын байкадым.
Негизи бизге сырттан келген коноктор "эмне себептен мейманканаларыңардын көбү европа стилинде? Биз силердин маданиятыңарды билгибиз келет" деп көп айтышат. Ошол себептен улуттук колориттеги хостел ачсам деп ойлонуп жатам.
— Сулуулук сынагына ата-энеңизге өзүңүздүн кыйын экениңизди далилдеш үчүн эле катыштыңызбы?
— Келечекте өзүмдү ийгиликтүү ишкер аял элестетем. Бул тармакта жеке бренд деген тенденция башталды. Кайсы компания болбосун аны жетектеген адам эл-журтка таанымал болсо, компаниянын жарнамасы да жакшы болот. Сынакка жеке брендиме имидж жасоо үчүн катыштым.
Негизи сырткы сулуулукка басым жасабайм. Кичинемден эле ата-энем "баарына акылың менен жеткен адам бол" деп тарбиялаган. Мектепте окуп жүргөндө "тиги сабактан олимпиадага катышайын, бул сабактан катышайын, жеңейин" деп жанталашып окучумун. Бийге барчумун. Ал жактан да диплом алайын, ата-энемди уят кылбай, аларга татыктуу кыз болоюн деп өстүм.
Буга чейин университетте окуп жүргөндө каржы боюнча олимпиадага катышкам. Факультеттен Еразмус деген программа боюнча бизнес-план жазып Испанияга акысыз барып келдим. Айтор, билим жаатынан да көп нерсеге жетиштим. Бирок анда мени эч ким таанып калган жок. Атама акылдуу эле эмес, сулуу экенимди да көрсөткүм келди (жылмайды).
— "Кыргызстан сулуусу" аталдыңыз, таажыны кийдиңиз. Жашооңузда бир нерсе өзгөрдүбү? Балким, достор көбөйгөндүр же ата-энеңиз башкача мамиле кылып калгандыр.
— "Кыргызстан сулуусу" болуш чоң жоопкерчилик. Анткени мен эми Кыргызстандын атынан "Дүйнө сулуусу" сынагына катышам. Ал жерде мен өлкөнү татыктуу таанытышым керек.
Сынак аяктагандан кийин ата-энем "бүттүбү баары, эми чай кой, үй жыйна" дешти (күлүп). Досторум мурдагыдай эле, алар башынан мага ишенип, колдогон. Соцтармакта колдонуучулар өтө деле көбөйүп кеткен жок.
— Аалам же дүйнө сулуусу наамын алгандан кийин жеңүүчүлөргө бир жылга чейин турмушка чыкпайт, балалуу болбойт деген талаптар коюлат экен. "Кыргызстан сулуусу" аталдыңыз, талаптары кандай экен?
— Мында деле бир жылга чейин турмушка чыкпай, балалуу болбош керек. Башка сулуулук сынактарына катышууга да уруксат берилген эмес. Маектерге барып, коомдук иштерге катышуу зарыл.
— Сынакка даярдануу учурунда бут тосуу, интрига деген нерселер болдубу? Эмнеден кыйналдыңыз?
Бул сынак аябай жогорку деңгээлде даярдалды десем болот. Уюштуруучулар шартты жакшы түзүп беришти, мыкты, кесипкөй сүрөтчүлөргө фотосессия жасатты.
Мен 2015-жылы өткөрүлгөн "Кыргызстан сулуусу" сынагына да катышкам. Анда уюштуруучулар катышуучу кыздарга "билет саткыла, болбосо тизмеден чийип салабыз" деп кыйнаган. Кыздар кыйналып, ыйлагандары эсимде. Бул ирет андай болгон жок. Анын үстүнө бул расмий, Маданият, маалымат жана туризм министрлигинин колдоосунда уюштурулду. Бегимай Карыбекова өз чөнтөгүнөн акча чыгарып иш-чараны жогорку деңгээлде өткөрдү.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
— Сырткы келбетиңизге кандай кам көрөсүз?
— Моделдер мектебин иштетип жүргөн убакта иш этикетинен сабак берчүмүн. Ошондо кыздарга дайыма "өзүн караган аял дайыма сулуу" деп айтчумун. Эгер кыз койкоюп басып, бетине кам көрүп, кийими таза, бырышпаган болсо, жагымдуу жыттанып турса дайыма сулуу көрүнөт. Мен "идеалдуу сулуу" делген кыздардын катарына кирбейм. Бирок өзүм кандай болсом ошондой кабыл алган үчүн өзүмдү татынакай деп эсептейм.
Кичине кезимде атам мени "башы чарадай, мурду чөмүчтөй" деп ардантчу. Анда ызаланып, чоңойгондо идеалдуу болом, кемчилигимди оңдотом дей берчүмүн. Бирок эс тартканда "кандай болсом ошондоймун" деп өзүмдү-өзүм сүйүүнү үйрөндүм.
— "Дүйнө сулуусу" сынагына даярдана баштадыңыз да. Ал жакка катышуу үчүн бир топ каражат керек экен. Бир жылдары Айкөл Аликжанова президентке чейин кат жазып, каражат сурады эле. Сизди каржы маселеси түйшөлтпөйбү?
— Уюштуруучулар жардам беребиз деп жатат. Ата-энем деле колдой турганын айтышты. Жетпесе атам алып берген унааны сатам. Ал автомашинаны атам каржы тармагы боюнча эл аралык сертификат алганым үчүн сатып берген. Ал олимпиадага бир жылдай уктабай даярдангам.
— Спорттун кайсы түрү менен алектенесиз?
— 12 жыл бий менен алектендим. Фитнестен да сабак бердим. Көпкө бийлеп жүргөнгө организм дене тарбия көнүгүүлөрүн да талап кыла берет, ошондуктан көнүгүү жасап, бийлеп турам.
— Алдыдагы максатыңыз?
Келечекте туризм тармагына салым кошуп жети облуска конок үй, мейманканаларды салып, аймактын элин жумуш менен камсыз кылгым келет. Наны жок отургандар бар, жокчулукту түшүнөм. Андай үй-бүлөлөрдү көп эле көргөм. Ошондуктан биринчи кезекте капиталымды көбөйтүү үчүн эмес, элди жумуш менен камсыз кылуу үчүн бизнес ачам.
