https://sputnik.kg/20210609/aksh-rossiya-zhana-evropa-ukrainaga-karshy-birikti-1052783603.html
АКШ, Россия жана Европа Украинага каршы бирикти
АКШ, Россия жана Европа Украинага каршы бирикти
Sputnik Кыргызстан
АКШ президенти Жо Байден акыры ырайым кылып, украиналык кесиптеши менен мурдагы күнү телефон аркылуу сүйлөштү. РФ лидери менен жолугушуусун утурлай Ак үйдүн... 09.06.2021, Sputnik Кыргызстан
2021-06-09T10:11+0600
2021-06-09T10:11+0600
2021-12-16T22:31+0600
дүйнөдө
саясат
ой-пикир
акш
европа
украина
владимир зеленский
мамлекеттик төңкөрүш
газ
түндүк агым - 2
https://sputnik.kg/img/07e5/06/09/1052783564_0:72:3083:1816_1920x0_80_0_0_7feff9ab51df71cacaf6d79b5f0c634a.jpg
Ачыгы, Америка тараптын пикирлерине караганда Украинанын суверенитетин жана аймактык бүтүндүгүн колдоо сымал сыпайы билдирүүлөрдөн бөлөк сөз деле козголгон эмес. Киев үчүн эң маанилүү жана талуу маселе боюнча жылыш деле болбоптур. "Түндүк агым – 2" долбоору, ага бөгөт коюуга жасалган Украинанын акыркы аракеттери туурасында Сергей Савчуктун макаласынан окуңуздар."Түндүк агым – 2" газ түтүгүн куруу аяктап калганы тууралуу кабар Украинаны да кыйгап өтө алмак эмес. Башынан долбоорду токтотууга болушунча тырышып келгени маалым. Киев жамааттык Батышты улам катаал санкция киргизүүгө тынымсыз чакырып келген. Бул далалатын азыр да улантууда. Газ түтүгү украиналык газ-транспорттук тутумунун маанисин кетирип, өлкөнү Европага көгүлтүр оттун транзитинен жыл сайын түшкөн бир нече миллиард доллардан куру калтырарын кайталай доомат коёт. Мында эмне чындык, эмне саясий манипуляция экенин тактоого аракет кылалы.2014-жылдагы мамлекеттик төңкөрүш жана андан кийинки бардык окуялардан бери Украинанын газ-транспорттук тутуму өз маанисин жана баалуулугун пландуу түрдө жоготуп келген. Ал тургай жаңы бийлик бюджетке кепилденген валюталык салымдардын акыркы булактарынын бирин өз колу менен жок кылган. 2019-жылдын аягында "Газпром" менен "Нафтогаз" түзгөн келишим боюнча Россия былтыр 65 миллиард куб метрге дейре, ал эми 2021-2024-жылдар аралыгында ар он эки айда 40 миллиард куб газ алмак. Ошондо Украина келишимде "төлө же газ сордур" деген милдеттүү шартты киргизе алганын жар салып, "бул жетишкендикти" укмуш белгилеген. Бул газ аз сордурулган күндө да "Газпром" толук транзитти төлөөгө милдеттендирилгенин билдирет. Ошондой эле болду.2020-жылы Украина аркылуу болгону 55,8 миллиард куб метр газ сордурулган. Бул – соңку 30 жылдагы болуп көрбөгөндөй антирекорддук көрсөткүч. Салыштырсак, 2009-жылы Украина аркылуу Европа биримдигине 120 миллиард куб метр көгүлтүр от өткөн. Башкача айтканда, долбоордук күчү 140 миллиардды түзгөн Украинанын газ-транспорттук тутумундагы түтүк жана компрессордук кубаттуулуктун үчтөн эки бөлүгү бош турат. Мындай татаал жана узундуктагы техникалык объектини тынымга да бош коюуга да болбойт, үзгүлтүксүз тейлөө, пландалган алдын алуучу ремонт жана акчалай салымдарды талап кылат.Экинчи бир учурга токтололу. 2014-жылы "Нафтогаздын" жетекчиси Андрей Коболев Украинанын газ-транспорттук тутумун 25-35 миллиард долларга баалаган. Киев ал кезде болгон күчү менен европалык профилдик компанияларды акция пакетин сатып алууга үндөгөн. Кызыкдар тараптар катары польшалык PGNiG, швейцариялык AOT Energy, италиялык Snam S.p.A. жана словакиялык Eustream a.s. ишканалары аталган. Бирок ошондо да украиналык бийлик амалданбай койбогон.Негизи европалык оюнчулар Украинанын газ-транспорттук тутумун сатып алууга даяр эле. Ошол менен россиялык газ транзитинин ынанымдуулугу боюнча маселе биротоло чечилмек. Бирок Киев акциялардын көзөмөлдөөчү пакетин сатуудан айнып, 49 пайызды гана сунуштаган. Жыйынтыгында тендерлердин баары сатып алуучулардын жоктугунан үзгүлтүккө учураган. Мезгил өткөн сайын аталган системанын жагдайы начарлады. 2018-жылы ошол эле Коболев улуттук газ-транспорттук тутумдун наркын 14 миллиард доллар деп аныктады. Ал эми 2019-жылы транзитти узартуу маселеси көтөрүлгөндө майдаланган компаниянын транзит үчүн жооп берген оператору "Укртрансгаз" 1,45 миллиард долларга бааланган. Мындай баа да асмандан алынган эмес. Киев аудит жана баалоо үчүн атайын британиялык Ernst & Young консалтингдик компаниясын чакырган. Киев системанын азыркы абалы жана мындан кийинки келечегин түшүнбөйт деп ойлоого болбойт.Газ куурунун биринчи биринчи түтүктөрүн жаткыруу аяктаганы боюнча Владимир Путиндин билдирүүсүнөн бир күн оболу Украина президенти HBO аттуу маалыматтык гиганттын курамындагы Axios ресурсуна маек курган. Анда Владимир Зеленский АКШ Москвага санкциялык кысымдан баш тартканын, Украинанын газ-транспорттук тутумуна каражат салбаганын, бул жалпысынан Украинанын коопсуздугуна жана кызыкчылыктарына түз коркунуч келтирерин айтып даттанган. Өзү жана өзүнөн мурунку президент өлкөнү кептеген абалдын татаалдыгын аңдаган Зеленский НАТОдон Украинаны өз курамына тезинен кабыл алууну талап кылгандай эле болуптур.Москва менен Киевдин алакасы Кошмо Штаттар тымызын көкүтүп, алар тарабынан каржыланган акыркы Майдан окуяларынан улам кескин начарлаган. Андан кийинки башаламандыктарда америкалык маалымат каражаттарынын баамында, бийликте турган демократтар Украина аркылуу кеминде эле алты миллиард долларды адалдап алган. Дал ошол мезгилде ал жакта Хантер Байден пайда болот. Ага газ алуучу Burisma компаниясын табышташат. Кошмо Штаттардын болочок президенттин уулу менен Украинага бир топ кеңешчилер келет. Алар украиналык бийликтин дээрлик бардык деңгээлдерин аралайт. Америкалык адистер айрыкча энергетика тармагы жана Европага газ транзитине тыкыр көңүл бурушкан. Эске салсак, Владимир Зеленскийдин ант берүү аземине АКШдан ошол убактагы энергетика министри Рик Перри келген. Бүгүнкү күндө Кошмо Штаттарда жаңы президент, Украина үчүн жети жыл мурда жазылган сценарий көз алдыбызда ишке ашырылууда.Америкалыктарга Украинанын газ-транспорттук тутуму дале кызык. Себеби жөпжөнөкөй, анткени "Түндүк агым — 2" толук иштей баштаган күндө да украиналык транзит өз маанисин жана актуалдуулугун жоготпойт. Нидерландынын расмий билдирүүсүнө таянсак, келерки жылы жайында Гронинген бассейнинин чегинде жаратылыш газын казуу толук токтотулат. Башкача айтканда, Европада Голландиянын түндүгүнөн алып турган 25 миллиард куб метр газ тартыштыгы жаралат. Мындай эбегейсиз таңсыктык бир гана шартта – украиналык транзитти камтып, Россиядан газ алууну улантуу жана жогорулатуу менен гана бүтөлөт.Эшикте саратан, адаттан тыш ырайын көрсөтпөгөн кадимки жай мезгили. Анткен менен европалык хабдардагы көгүлтүр от миң куб метрине үч жүз доллардан кармалып турат. Бул рекорд эмес, бирок аз да эмес. Европада жылытуу маалы башталчу 15-октябрга карата табигый газдын наркын болжоого эч ким даай албайт. Бирок адистер пандемиядан кийин дүйнөлүк экономиканын калыптануу жылында баа кыйла жогору болорунан шек санашпайт.Эми окуяларды көздөн бир өткөрөлү, Киевдеги төңкөрүш, украиналык президенттин инаугурациясындагы энергетика министри, өлкө бийлигинин бардык бутактарында америкалык кеңешчилер, европалык оюнчуларды украиналык транзитке жолотпоо, Украинанын газ-транспорттук тутумунун акырындап нарксызданышы, Жо Байдендин "Түндүк агым – 2" долбооруна каршы жаңы санкцияларды киргизүүдөн баш тартышы...Он алтынчы июнда Женевада россиялык жана америкалык президенттер кезигет. Украина жана Европага газ жеткирүү темасы да козголору турулуу иш. Байдендин санкциялык чечкинсиздиги диалогго чакыруу болушу мүмкүн деп болжоп көрөлү.Эгер АКШ Украинаны транзит схемасынан чыгарып, газ жеткирүүнү түздөн-түз көзөмөлдөсө, Европа биримдигинин саясатына гана таасир этпестен, дурус да пайда көрөт. Бул, албетте, жоромол гана, бирок ушундай схема ар бирине пайдалуу. Гронингендеги кен жабылып жатканда Евробиримдик өз фабрикалары жана жылытуу ишканаларын көгүлтүр от менен камсыздоо зарыл. Кошмо Штаттар да дипломатияда эквилибристикадан улам каржылык жана геосаясий упай топтой алары ажеп эмес. Бул стратегиянын ишке ашырылышында жеңилген жалгыз тарап Украина болот. Ошентсе да бул анын аң-сезимдүү тарыхый тандоосу.
https://sputnik.kg/20210528/kiev-akshdan-sankciyalardy-kajtaruunu-talap-kyluuda-1052638084.html
https://sputnik.kg/20210521/bajdenge-germaniya-putin-menen-kezigerde-kerek-1052559985.html
https://sputnik.kg/20210604/tunduk-agym-2-dolbooruna-sonku-kurosh-zharyyalandy-1052728166.html
акш
европа
украина
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2021
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Жаңылыктар
kg_KG
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
дүйнөдө, саясат, ой-пикир, акш, европа, украина, владимир зеленский, мамлекеттик төңкөрүш, газ, түндүк агым - 2, транзит, россия
дүйнөдө, саясат, ой-пикир, акш, европа, украина, владимир зеленский, мамлекеттик төңкөрүш, газ, түндүк агым - 2, транзит, россия
АКШ, Россия жана Европа Украинага каршы бирикти
10:11 09.06.2021 (Жаңыртылды: 22:31 16.12.2021) АКШ президенти Жо Байден акыры ырайым кылып, украиналык кесиптеши менен мурдагы күнү телефон аркылуу сүйлөштү. РФ лидери менен жолугушуусун утурлай Ак үйдүн жаңы кожоюнун тыңдоого умтулган Владимир Зеленский кандай гана басынууга барбады...
Ачыгы, Америка тараптын пикирлерине караганда Украинанын суверенитетин жана аймактык бүтүндүгүн колдоо сымал сыпайы билдирүүлөрдөн бөлөк сөз деле козголгон эмес. Киев үчүн эң маанилүү жана талуу маселе боюнча жылыш деле болбоптур. "Түндүк агым – 2" долбоору, ага бөгөт коюуга жасалган Украинанын акыркы аракеттери туурасында Сергей Савчуктун
макаласынан окуңуздар.
"Түндүк агым – 2" газ түтүгүн куруу аяктап калганы тууралуу кабар Украинаны да кыйгап өтө алмак эмес. Башынан долбоорду токтотууга болушунча тырышып келгени маалым. Киев жамааттык Батышты улам катаал санкция киргизүүгө тынымсыз чакырып келген. Бул далалатын азыр да улантууда. Газ түтүгү украиналык газ-транспорттук тутумунун маанисин кетирип, өлкөнү Европага көгүлтүр оттун транзитинен жыл сайын түшкөн бир нече миллиард доллардан куру калтырарын кайталай доомат коёт. Мында эмне чындык, эмне саясий манипуляция экенин тактоого аракет кылалы.
2014-жылдагы мамлекеттик төңкөрүш жана андан кийинки бардык окуялардан бери Украинанын газ-транспорттук тутуму өз маанисин жана баалуулугун пландуу түрдө жоготуп келген. Ал тургай жаңы бийлик бюджетке кепилденген валюталык салымдардын акыркы булактарынын бирин өз колу менен жок кылган. 2019-жылдын аягында "Газпром" менен "Нафтогаз" түзгөн келишим боюнча Россия былтыр 65 миллиард куб метрге дейре, ал эми 2021-2024-жылдар аралыгында ар он эки айда 40 миллиард куб газ алмак. Ошондо Украина келишимде "төлө же газ сордур" деген милдеттүү шартты киргизе алганын жар салып, "бул жетишкендикти" укмуш белгилеген. Бул газ аз сордурулган күндө да "Газпром" толук транзитти төлөөгө милдеттендирилгенин билдирет. Ошондой эле болду.
2020-жылы Украина аркылуу болгону 55,8 миллиард куб метр газ сордурулган. Бул – соңку 30 жылдагы болуп көрбөгөндөй антирекорддук көрсөткүч. Салыштырсак, 2009-жылы Украина аркылуу Европа биримдигине 120 миллиард куб метр көгүлтүр от өткөн. Башкача айтканда, долбоордук күчү 140 миллиардды түзгөн Украинанын газ-транспорттук тутумундагы түтүк жана компрессордук кубаттуулуктун үчтөн эки бөлүгү бош турат. Мындай татаал жана узундуктагы техникалык объектини тынымга да бош коюуга да болбойт, үзгүлтүксүз тейлөө, пландалган алдын алуучу ремонт жана акчалай салымдарды талап кылат.
Экинчи бир учурга токтололу. 2014-жылы "Нафтогаздын" жетекчиси Андрей Коболев Украинанын газ-транспорттук тутумун 25-35 миллиард долларга баалаган. Киев ал кезде болгон күчү менен европалык профилдик компанияларды акция пакетин сатып алууга үндөгөн. Кызыкдар тараптар катары польшалык PGNiG, швейцариялык AOT Energy, италиялык Snam S.p.A. жана словакиялык Eustream a.s. ишканалары аталган. Бирок ошондо да украиналык бийлик амалданбай койбогон.
Негизи европалык оюнчулар Украинанын газ-транспорттук тутумун сатып алууга даяр эле. Ошол менен россиялык газ транзитинин ынанымдуулугу боюнча маселе биротоло чечилмек. Бирок Киев акциялардын көзөмөлдөөчү пакетин сатуудан айнып, 49 пайызды гана сунуштаган. Жыйынтыгында тендерлердин баары сатып алуучулардын жоктугунан үзгүлтүккө учураган. Мезгил өткөн сайын аталган системанын жагдайы начарлады. 2018-жылы ошол эле Коболев улуттук газ-транспорттук тутумдун наркын 14 миллиард доллар деп аныктады. Ал эми 2019-жылы транзитти узартуу маселеси көтөрүлгөндө майдаланган компаниянын транзит үчүн жооп берген оператору "Укртрансгаз" 1,45 миллиард долларга бааланган. Мындай баа да асмандан алынган эмес. Киев аудит жана баалоо үчүн атайын британиялык Ernst & Young консалтингдик компаниясын чакырган. Киев системанын азыркы абалы жана мындан кийинки келечегин түшүнбөйт деп ойлоого болбойт.
Газ куурунун биринчи биринчи түтүктөрүн жаткыруу аяктаганы боюнча Владимир Путиндин билдирүүсүнөн бир күн оболу Украина президенти HBO аттуу маалыматтык гиганттын курамындагы Axios ресурсуна маек курган. Анда Владимир Зеленский АКШ Москвага санкциялык кысымдан баш тартканын, Украинанын газ-транспорттук тутумуна каражат салбаганын, бул жалпысынан Украинанын коопсуздугуна жана кызыкчылыктарына түз коркунуч келтирерин айтып даттанган. Өзү жана өзүнөн мурунку президент өлкөнү кептеген абалдын татаалдыгын аңдаган Зеленский НАТОдон Украинаны өз курамына тезинен кабыл алууну талап кылгандай эле болуптур.
Москва менен Киевдин алакасы Кошмо Штаттар тымызын көкүтүп, алар тарабынан каржыланган акыркы Майдан окуяларынан улам кескин начарлаган. Андан кийинки башаламандыктарда америкалык маалымат каражаттарынын баамында, бийликте турган демократтар Украина аркылуу кеминде эле алты миллиард долларды адалдап алган. Дал ошол мезгилде ал жакта Хантер Байден пайда болот. Ага газ алуучу Burisma компаниясын табышташат. Кошмо Штаттардын болочок президенттин уулу менен Украинага бир топ кеңешчилер келет. Алар украиналык бийликтин дээрлик бардык деңгээлдерин аралайт. Америкалык адистер айрыкча энергетика тармагы жана Европага газ транзитине тыкыр көңүл бурушкан. Эске салсак, Владимир Зеленскийдин ант берүү аземине АКШдан ошол убактагы энергетика министри Рик Перри келген. Бүгүнкү күндө Кошмо Штаттарда жаңы президент, Украина үчүн жети жыл мурда жазылган сценарий көз алдыбызда ишке ашырылууда.
Америкалыктарга Украинанын газ-транспорттук тутуму дале кызык. Себеби жөпжөнөкөй, анткени "Түндүк агым — 2" толук иштей баштаган күндө да украиналык транзит өз маанисин жана актуалдуулугун жоготпойт. Нидерландынын расмий билдирүүсүнө таянсак, келерки жылы жайында Гронинген бассейнинин чегинде жаратылыш газын казуу толук токтотулат. Башкача айтканда, Европада Голландиянын түндүгүнөн алып турган 25 миллиард куб метр газ тартыштыгы жаралат. Мындай эбегейсиз таңсыктык бир гана шартта – украиналык транзитти камтып, Россиядан газ алууну улантуу жана жогорулатуу менен гана бүтөлөт.
Эшикте саратан, адаттан тыш ырайын көрсөтпөгөн кадимки жай мезгили. Анткен менен европалык хабдардагы көгүлтүр от миң куб метрине үч жүз доллардан кармалып турат. Бул рекорд эмес, бирок аз да эмес. Европада жылытуу маалы башталчу 15-октябрга карата табигый газдын наркын болжоого эч ким даай албайт. Бирок адистер пандемиядан кийин дүйнөлүк экономиканын калыптануу жылында баа кыйла жогору болорунан шек санашпайт.
Эми окуяларды көздөн бир өткөрөлү, Киевдеги төңкөрүш, украиналык президенттин инаугурациясындагы энергетика министри, өлкө бийлигинин бардык бутактарында америкалык кеңешчилер, европалык оюнчуларды украиналык транзитке жолотпоо, Украинанын газ-транспорттук тутумунун акырындап нарксызданышы, Жо Байдендин "Түндүк агым – 2" долбооруна каршы жаңы санкцияларды киргизүүдөн баш тартышы...
Он алтынчы июнда Женевада россиялык жана америкалык президенттер кезигет. Украина жана Европага газ жеткирүү темасы да козголору турулуу иш. Байдендин санкциялык чечкинсиздиги диалогго чакыруу болушу мүмкүн деп болжоп көрөлү.
Эгер АКШ Украинаны транзит схемасынан чыгарып, газ жеткирүүнү түздөн-түз көзөмөлдөсө, Европа биримдигинин саясатына гана таасир этпестен, дурус да пайда көрөт. Бул, албетте, жоромол гана, бирок ушундай схема ар бирине пайдалуу. Гронингендеги кен жабылып жатканда Евробиримдик өз фабрикалары жана жылытуу ишканаларын көгүлтүр от менен камсыздоо зарыл. Кошмо Штаттар да дипломатияда эквилибристикадан улам каржылык жана геосаясий упай топтой алары ажеп эмес. Бул стратегиянын ишке ашырылышында жеңилген жалгыз тарап Украина болот. Ошентсе да бул анын аң-сезимдүү тарыхый тандоосу.
