Путин Россия менен келишимге Киевден ким кол кое аларын айтты. Маек
© Sputnik / Вячеслав Прокофьев
/ Жазылуу
БИШКЕК, 29-янв. — Sputnik. Эгер Украина Россия менен сүйлөшүүлөргө салган тыюусун жокко чыгарууну кааласа, юридикалык жолун табат. Бул тууралуу РФ лидери Владимир Путин "Москва. Кремль. Путин" программасынын автору Павел Зарубинге маек куруп жатып айтты.
Журналист Зарубин Киев режиминин жетекчиси Владимир Зеленскийдин сүйлөшүүлөргө Россия армиясы Киевге жакын турганда тыюу салганы тууралуу айтканын эске салган. Зеленский азыр тыюу өзүнөн башкалардын баарына тиешелүү экенин, Россия менен сүйлөшүүгө жеке өзү даярдыгын айтууда. Журналист РФ лидеринен мындай кадамга кандай көз карашта экенин сурады.
Путин сүйлөшүүлөр атайын операция башталары менен жүргөнүн белгиледи.
"Биз башында эле Украина жетекчилигине ДЭР менен ЛЭР тургундары Украина курамында болууну каалабай турганын айттык. Бул аймактардан чыгып кеткиле, ошону менен баары бүтөт, эч кандай согуш болбойт дедик. Алар баш тартты. Бирок ага карабастан биз сүйлөшүүлөргө макул болдук, мунун баары 2022-жылы февралдын соңунда болгон нерсе. Алгачкы жолугушуу Беларуста өттү, анан Стамбулга көчтүк. Марттын аягында Киевден сунуштар камтылган документ келди, ага сүйлөшүү тобунун жетекчиси Арахамия мырзанын колу коюлуптур. Дал ушул Украинанын сунуштары Стамбулда иштелип чыккан тынчтык келишиминин долбоорунун негизин түзгөн. Бул 15-апрелде болгон окуя. Бирок ага чейин айрым европалык лидерлер телефон аркылуу мени менен сүйлөшүп жатып "Украина чекесине тапанча такалып турганда макулдашууга кол кое албайт" дешти. Макул дедим, эмне кылыш керектигин сурадым. Киевдин алдындагы россиялык аскерлерди алып кетүү керектигин айтышты. Кан төгүлбөсүн деп ага да макул болдук да, марттын соңунда аскерлерди чыгара баштап, 4-апрелде толугу менен алып чыгып кеттик. Ал эми Стамбулдагы келишимге 15-апрелде, россиялык аскер күчү чыгып кеткенден кийин даяр болуп жатат. ТИМ баштаган айрым бийлик органдарынын макулдашуудагы мүчүлүштүктөрдү көрсөткөнүнө карабастан биз аны аткарууга даяр элек. 16-апрель күнү биз макул экенибизди Киевге айттык. Украина эки президенттин жолугушуусун сунуштап, мен ага да макул болдум. Көп өтпөй эле Киев союздаштар менен кеңешүү керек деген жүйө менен бир жумалык тыныгуу алды. Белгилүү болгондой, Улуу Британиянын ошол кездеги премьери Борис Жонсон Украинага келип, Киев "кеңешкенден" кийин согушту улантарын билдирди. Бул азыр эч кимге деле жашыруун эмес, Украинанын жогорку рангдагы чиновниктери да, Улуу Британиянын жетекчилери да азыр ачык эле айтышууда. Киев макулдашууну аткаруудан баш тартып, согушту улантууну чечти. "Акыркы украиналык калгыча согушарын" да ошондо айткан. Дагы бир кайталап коеюн, тынчтык келишими түзүлүп жатканда Россиянын аскери Киевдин жанында болгон эмес, 4-апрелде толугу менен чыгарылып кеткен. Ал эми сүйлөшүүлөргө тыюу салган жарлыкка сентябрдын аягында кол коюлуп, 4-октябрда күчүнө кирген. Демек, Зеленскийдин сүйлөшүүлөргө Россия армиясы Киевге жакын турганда тыюу салдым деп айтканы бери дегенде туура эмес", — деди Путин.
РФ лидерине ушу тапта Зеленский жолугушууга даяр экенин айтып жатканы, аны менен сүйлөшүүгө болор-болбосу тууралуу суроо узатылды. Путин сүйлөшүүлөрдү бардык тарап менен жүргүзүүгө болорун, анткен менен президенттик мөөнөтү аяктагандыктан Зеленскийдин документтерге кол коюуга укугу жок экенин белгиледи.
"Келишим Украинага да, Россияга да коопсуздук кепилдигин бериши керек, бул өтө олуттуу маселе. Эч нерсе көз жаздымда калбашы зарыл. Украинанын Конституциясына ылайык, өлкө президенти аскердик абал шартында да мөөнөтүн узарта албайт. Мөөнөтүн бийлик органдарынын өкүлдөрү гана узартууга укуктуу, бул — өлкөнүн парламенти, башкача айтканда Рада. Президент беш жыл гана иштейт, андан ары анын милдети Раданын төрагасына өтөт. Сүйлөшүүлөргө каалоо болсо, жолу табылат. Биз, албетте, өз кызыкчылыгыбызды көздөйбүз. Кол койгон тараптар легитимдүү болушу кажет", — деди РФ лидери.
Путин сүйлөшүүлөргө салынган тыюунун алынышы боюнча да пикирин билдирди.
"Эгер сүйлөшүүлөр азыр башталса мыйзамсыз болуп калат. Бул жерде дагы бир нерсе бар. Сүйлөшүүлөргө тыюу салып жатканда Зеленский президент болчу. Азыр легитимсиз болгондуктан ал тыюуну алып сала албайт. Кеп ушул жерде. Бирок тыюуну чындап жойгусу келсе юридикалык жолун тапса болот, Раданын төрагасы кол кое алат, мисалы. Каалоо болуш керек. Азырынча биз андай ниет көрө элекпиз", — деди Путин.
Сөзүнүн соңунда РФ президенти эгер Батыштан колдоо токтосо Украина бир айга да чыдай албай турганын белгиледи. Анын айтымында, жардам келбей калса жаңжал бир-эки айда аягына чыгат.
"Бул көз караштан алганда Украинанын суверенинети дээрлик жок. Эгер Батыш мамлекеттери тынчтыкка келүүнү кааласа укуктук жаттагы маселенин баары чечилет", — деди Путин.
