https://sputnik.kg/20240406/mamlekettik-tildi-onukturuu-taryhta-1084025687.html
Малабаев: мамлекеттик тилди өнүктүрүүдө кеңеш өкмөтүнөн үлгү алса болот
Малабаев: мамлекеттик тилди өнүктүрүүдө кеңеш өкмөтүнөн үлгү алса болот
Sputnik Кыргызстан
Тарыхчы, тарых илимдеринин кандидаты, педагог Саламат Малабаев кыргыз тилин сапаттуу өнүктүрүүдө СССРден үлгү алса болорун айтты. 06.04.2024, Sputnik Кыргызстан
2024-04-06T17:56+0600
2024-04-06T17:56+0600
2024-04-08T12:45+0600
радио
тарых
тил
башкаруу
саясат
саламат малабаев
https://sputnik.kg/img/07e6/06/16/1065472314_0:133:3067:1858_1920x0_80_0_0_d2237e8ee2ddd88c298279cfd2912d37.jpg
Малабаев: мамлекеттик тилди өнүктүрүүдө Кеңеш өкмөтүнөн үлгү алса болот
Sputnik Кыргызстан
Тарыхчы, тарых илимдеринин кандидаты, педагог Саламат Малабаев кыргыз тилин сапаттуу өнүктүрүүдө СССРден үлгү алса болорун айтты.
1918-жылы совет бийлиги түрк тилдерин өз өлкөлөрүндө мамлекеттик тил кылуу боюнча декрет чыгарган. 1924-жылы Кара-Кыргыз автономиялуу облусу түзүлгөндө Абдыкерим Орозбеков ошол декреттин негизинде кыргыз тилине мамлекеттик тил статусун берген. Бул тууралуу Саламат Малабаев Sputnik Кыргызстан радиосуна маек куруп жатып билдирди.Анын айтымында, Кара-Кыргыз автономиялуу облусу түзүлгөндөн тарта кыргыздарга жетекчилик кызматка келген башка улут өкүлдөрүнө жергиликтүү элдин тилин үйрөнүү милдети тагылган.Ал улуттук тилдин баркын жогорулатууда эч качан башка тилдер тоскоол болбой турганын, совет бийлигине окшоп билим берүү саясатын туура жүргүзгөн учурда гана мамлекеттик тил өнүгөрүн кошумчалады.
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Жаңылыктар
kg_KG
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Кыргызстан
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
тарых, тил, башкаруу, саясат, саламат малабаев, аудио
тарых, тил, башкаруу, саясат, саламат малабаев, аудио
Малабаев: мамлекеттик тилди өнүктүрүүдө кеңеш өкмөтүнөн үлгү алса болот
17:56 06.04.2024 (Жаңыртылды: 12:45 08.04.2024) Тарыхчы, тарых илимдеринин кандидаты, педагог Саламат Малабаев кыргыз тилин сапаттуу өнүктүрүүдө СССРден үлгү алса болорун айтты.
1918-жылы совет бийлиги түрк тилдерин өз өлкөлөрүндө мамлекеттик тил кылуу боюнча декрет чыгарган. 1924-жылы Кара-Кыргыз автономиялуу облусу түзүлгөндө Абдыкерим Орозбеков ошол декреттин негизинде кыргыз тилине мамлекеттик тил статусун берген. Бул тууралуу Саламат Малабаев
Sputnik Кыргызстан радиосуна маек куруп жатып билдирди.
Анын айтымында, Кара-Кыргыз автономиялуу облусу түзүлгөндөн тарта кыргыздарга жетекчилик кызматка келген башка улут өкүлдөрүнө жергиликтүү элдин тилин үйрөнүү милдети тагылган.
"Орус бийлиги жергиликтүү калктын тилин урматтоого өзгөчө көңүл бурган. Буга мисал катары 1920-жылдардагы азыркы Кыргызстан чөлкөмүндө ачылган калмак, немец, дунган мектептерин айтсак болот. Бул жалпы жергиликтүү калкты агартуу маселесинин алкагында кыргыз тилинде билим берген мектептерден сырткары, ушул жерди жердеген башка этносторго бурулган көңүл болууда. Мына ушунусу менен элдин алкышына арзыган. Кыргыздар тууралуу айта турган болсок, Кара-Кыргыз автономдуу облусу түзүлгөндөн кийин деле жергиликтүү калк совет өкмөтүн курууга активдүү катыша берген эмес. Мурдагыдай эле жергиликтүү төбөлдөр салыгын салып, бийлигин жүргүзүп, эл баш ийип жашоосун уланта беришкен. Больщевиктер келип, жалпы коомду агартууга басым жасап мектептерди ачып, мусулман калкы болгон соң жакыныраак болсун деп, дароо өз арибине өткөрбөй араб жазуусун киргизишкен. Андан соң 1928-жылы латын тамгасына өткөрүшкөн. Андан кийин гана 1939-40-жылдары кириллицаны киргизишкен. Муну менен катар элдин кат-сабатын жоюуга өзгөчө көңүл бурулуп, кыргыз тили мамлекеттик тил статусунда кызмат кылган. Сырттан келген жетекчилер мамлекеттик тилди үйрөнүшкөн. Ал эми азыр эгемен Кыргызстанда өзүбүздөн чыккан эле уул-кыздар башкармалык кызматтарда отурат. Өлкө ичиндеги башка этностордон деле жетекчилер аз. Бирок эмнегедир кыргыздар өзүбүз чогулуп алып кыргыз тилинин деңгээлин көтөрө албай жатабыз", — деди Малабаев.
Ал улуттук тилдин баркын жогорулатууда эч качан башка тилдер тоскоол болбой турганын, совет бийлигине окшоп билим берүү саясатын туура жүргүзгөн учурда гана мамлекеттик тил өнүгөрүн кошумчалады.
